„Kanał” Andrzeja Wajdy – przełomowe dzieło polskiej kinematografii

Ponieważ sierpień, to miesiąc związany z Powstaniem Warszawskim, jako redakcja chcemy zachęcić Państwa do obejrzenia wybitnego filmu Andrzeja Wajdy o tytule “Kanał”, które przedstawia losy Powstańców w trakcie okupowanej Warszawy.

„Kanał„, uznawany dziś za jedno z najważniejszych osiągnięć polskiego powojennego kina, swoją premierę miał 20 kwietnia 1957 roku. Film ten, w reżyserii Andrzeja Wajdy, stał się symbolem narodzin „polskiej szkoły filmowej”, do której należą takie dzieła jak „Eroica” Andrzeja Munka, „Pętla” Wojciecha Jerzego Hasa oraz „Pociąg” Jerzego Kawalerowicza.

Scenariusz filmu oparty jest na opowiadaniu Jerzego Stefana Stawińskiego, który sam brał udział w Powstaniu Warszawskim. Pod koniec września 1944 roku próbował on przedostać się z grupą kilkudziesięciu osób przez kanały z Mokotowa do Śródmieścia. Niestety, większość jego towarzyszy nie przetrwała tej trudnej przeprawy.

Inicjatywa ekranizacji opowiadania Stawińskiego wyszła od Tadeusza Konwickiego, ówczesnego kierownika Zespołu Filmowego „Kadr”. W 1955 roku, po zapoznaniu się z dziełem Stawińskiego, Konwicki postanowił je przenieść na ekran. Pierwotnie reżyserem filmu miał być Andrzej Munk, który jednak zrezygnował, uznając projekt za niemożliwy do zrealizowania. Wówczas Konwicki zwrócił się do Andrzeja Wajdy.

Andrzej Munk, znany dokumentalista, osobiście sprawdzał warunki panujące w warszawskich kanałach, ale uznał, że nie nadają się one do filmowania. Wajda od początku miał inne podejście i zdecydował się na wybudowanie własnych kanałów na potrzeby filmu.

Początkowo „Kanał” nie spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem w Polsce. Sytuacja zmieniła się diametralnie, gdy film zdobył uznanie na arenie międzynarodowej, otrzymując Srebrną Palmę na Festiwalu Filmowym w Cannes.

Akcja „Kanału” rozpoczyna się 25 września 1944 roku, w pięćdziesiątym szóstym dniu Powstania Warszawskiego. Na Mokotowie zdziesiątkowana kompania Armii Krajowej, dowodzona przez porucznika „Zadrę” (Wieńczysław Gliński), próbuje przedostać się kanałami do Śródmieścia, gdzie wciąż trwa opór przeciwko niemieckiemu okupantowi.

„Kanał” Andrzeja Wajdy to nie tylko film historyczny, ale również głęboko poruszający obraz ludzkiego heroizmu, tragedii i determinacji w obliczu niemal pewnej klęski. Jego wpływ na polskie kino i jego międzynarodowe uznanie uczyniły go jednym z najważniejszych dzieł w historii polskiej kinematografii.